Գ․Մխիտարյան էջ81 տարբերակ 1 A=P*S
Էջ 89
Տարբերակ 1
- 3) ավտոբեռնիչը բառցրացնում է բեռը։
- P=6ն
S=2մ
A=?
Գ․Մխիտարյան էջ81 տարբերակ 1 A=P*S
Էջ 89
Տարբերակ 1
S=2մ
A=?
Է․Ղազարյան գրքից վարժություններ․
5․04-9․04;12․04-16․04;19․04-23․04
Թեման․Շփման ուժ:Շփման ուժի դերը բնության մեջ և կենցաղում:
Դասարանում քննարկվող հարցեր.
Լաբորատոր աշխատանք «Շփման ուժի չափումը ուժաչափով,տարբեր մակերևույթների վրա»
Քննարկվող հարցեր.
1.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ:
Օրինակ ՝ Փորձենք շարժել սեղանին դրված ծանր գիրքը ՝ նրա վրա ազդող հորիզոնական ուղղված ուժով: Կնկատենք, որ ազդող ուժը բավականաչափ փոքր է, այսինքն գիրքը դադարի վիճակում է: Եվ սկսում է շարժվել միայն այն դեպքում, երբ ազդող ուժ է լինում: Այդ ուժը մարմնի և սեղանի մակերևույթների միջև առաջացած դադարի շփման ուժն է
2.Ինչով է պայմանավորված շփումը
Շփման ուժը պայմանավորված է շփման ուժի մեծության և շփվող մարմինների ողորկության աստիճանից
3.Թվարկել շփման տեսակները և բերել օրինակներ:
Շփման տեսակներից են ՝ դադարի շփման ուժը, սահքի շփման ուժը և գլորման շփման ուժը
4.Օրինակներով ցույց տալ,որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:
Օրինակ՝երբ քարը գլորենք թեկ մակերևույթի վրայից, ապա նրա արագությունը գնալով մեծանում է շփման ուժի նկատմամբ, իսկ երբ այն քաշենք հարթ մակերևույթի վրայով, ապա նրա շփման ուժը կլինի ավելի շատ:
5.Բերել շփման դրսևորման օգտակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը չլիներ, ապա օրինակ ավտոմեքենային հնարավոր չէր արգելակել, ինչը կարող էր բերել վատ հետևանքների:
6.Բերել շփման դրսևորման վնասակար օրինակներ
Եթե շփման ուժը կա, ապա մարդը չի կարող տեղափոխել մի ծանր իր, մի տեղ որտեղ նա ուզում է:
7.Ինչպես կարելի է մեծացնել շփումը
Շփման ուժ մեծացնելու համար կարելի է մակերևույթը դարձնել խորդուբորդ:
8.Ինչպես կարելի է փոքրացնել շփումը
Շփման ուժը փոքրացնելու համար կարելի է մակերևույթը ինչքան հնարավոր է հարդեցնել:
9.Բերեք օրինակներ,երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ;
Օրինակ թուղթը, երբ պատուհանից կցենք, ապա նրա վրա կազդեն և ծանրության ուժը և օդի դիմադրողականությունը:
Սովորել Է..Ղազարյանի դասագրքից էջ75-ից մինչև էջ79-ը։Կատարել
Խնդիրների լուծումներ Է․ Ղազարյան գրքից։. F=mg=2000կգ* 9,8 ն/կգ=19600 ն։
Էջ 173 վարժություններ։
Խնդիր-82.
m=2տ =2000կգ
g=9,8ն/կգ
………………………………………
F=?
Խնդիր 83․
m=0,5 կգ․ F=mg=0,5կգ*9,8ն/կգ=4,9 ն
g=9,8ն/կգ
F=?
Խնդիր 84
m1=m2=,F1=F2
g
Քանի, որ փայտե և պղնձե հավասար են։
Լաբ․ աշխատանք
Նպատակը օգտվելով ուժաչափից չափել՝ ուժերը։
Անրաժեշտ սարքեր ուժաչափ, մարմին (փայտե չորսյուն) և տարբեր ողորկությամբ հարթություններ։
Աշխատանքի ընթացքը — ուժաչափից օգտվելու համար ես որոշեցի ուժաչափի սանդղակի ամենափոքր բաժանման արժեքը չափման սխալը։
Սանդղակը դա գործիքի վրա արված բաժանումների գծիկները և որոշ գծիկների մոտ գրված թվերի ամբողջականություն է։ Թվերը միասին ներկայացնում Է սանդղակ։
Ուժաչափի բաժանման արժեքի որոշելու համար ես գտա սանդղակի մոտակա այն երկու գծիկները, որոնց կոխքին մեծության թվային արժեքներն են գրված։ (3-4) -Այնուհետև մեծ արժեքից հանեցի փոքրը (4-3) ստացվում է 1 — նյուտոն, ստացված թիվը բաժանեցի դրանց միջև բաժանումների թիվին։ Բաժանումների թիվը 10- է
1:10=0.1 Ն
Ամեն բաժանումը ՝․ 0.1 Նյուտոն․
Այնուհետև որոշեցի չափման սխալը՝ այն հավասար է բաժանման արժեքի կեսին + — նշանով։
(0.2 Ն:2=) (-+0.05 Ն)
Հայտնի է, որ մարմինները փոխազդեցության հետևանքով փոխում են իրենց արագությունները: Եթե մարմինը չի կարող ամբողջությամբ շարժվել, ապա ուժի ազդեցությամբ նրա մասերը կարող են շարժվել իրար նկատմամբ: Այդ դեպքում մարմինը փոխում է իր ձևն ու չափսերը (տե՛ս նկարները):
Իսահակ Նյուտոնը ծնվել է Վուլսթորփ գյուղում ( քաղաքացիական պատերազմի նախաշեմին։ Նյուտոնի հայրը՝ փոքրամարմին, սակայն շատ հաջողակ ֆերմեր Իսահակ Նյուտոնը (1606-1642) չի ապրել մինչև որդու ծնունդը։ Տղան ծնվել էր վաղաժամ, տկար, որի պատճառով էլ երկար ժամանակ չէին համարձակվում նրան մկրտել։ Այդուհանդերձ նա գոյատևեց, մկրտվեց (1 հունվարի) և ստացավ Իսահակ (անգլ.՝ Isaac Newton) անունը՝ ի հիշատակ իր հոր։ Սուրբ Ծննդյան տոնի օրը ծնվելու փաստը Նյուտոնը համարում էր ճակատագրի հատուկ նշան։ Չնայած նորածնի տկարությանը, նա ապրեց 84 տարի։
Նյուտոնն անկեղծորեն համարում էր, որ իր տոհմը սերում է XV դարի շոտլանդական ազնվականներից, սակայն պատմաբանները հայտնաբերել են, որ 1524 թվականին նրա նախնինները եղել են աղքատ գյուղացիներ[19]։ XVI դարավերջին ընտանիքը հարստացել է և անցել յոմենների կարգ (հողագործներ)։ Նյուտոնի հայրը թողել էր այն ժամանակի համար մեծ ժառանգություն՝ 500 ֆունտ ստեռլինգ գումար և մի քանի հարյուր ակր բերրի հողեր՝ դաշտերով ու անտառներով։
1646 թվականի հունվարին Նյուտոնի մայրը՝ Աննա Էյսքոուն (անգլ.՝ Hannah Ayscough) (1623-1679) նորից ամուսնացել է։ Նոր ամուսնուց՝ 63-ամյա ամուրիից, նա ունեցել է երեք երեխա և սկսել է ավելի քիչ ուշադրություն դարձնել Իսահակին։ Տղայի հովանավորն է դարձել մորեղբայրը՝ Վիլյամ Էյսքոուն։ Ժամանակակիցների վկայությամբ՝ Նյուտոնը մանկության տարիներին լռակյաց էր, ինքնամփոփ և մեկուսացած, սիրում էր կարդալ և ստեղծել տեխնիկական խաղալիքներ՝ արևային և ջրային ժամացույցներ, հողմաղաց և այլն։ Ողջ կյանքում նա իրեն միայնակ զգաց։
1653 թվականին մահանում է խորթ հայրը, որի ժառանգության մի մասն անցնում է Նյուտոնի մորը և անմիջապես այն ձևակերպվում է Իսահակի անունով։ Մայրը վերադառնում է տուն, սակայն հիմնական ուշադրությունը հատկացնում է երեք փոքրիկ երեխաներին ու ընդարձակ տնտեսությանը։ Իսահակը առաջվա պես մնում է անուշադրության մատնված։
1655 թվականին 12-ամյա Նյուտոնին տալիս են սովորելու Գրենտեմի մոտակա դպրոցում, որտեղ նա ապրում է դեղագործ Կլարկի տանը։ Շուտով տղան ցուցաբերում է բացառիկ ունակություններ, սակայն 1659 թվականին մայրը՝ Աննան ետ է բերում նրան, և փորձում 16-ամյա որդուն պարտադրել տնային տնտեսության կառավարման աշխատանքների մի մասը։ Փորձը հաջողություն չի ունենում, քանի որ Իսահակը մնացած բոլոր զբաղմունքներից նախընտրում է գրքերի ընթերցանությունը, բանաստեղծություններ ստեղծագործելը և հատկապես տարբեր մեխանիզմների կառուցումը։ Այդ ժամանակ Աննային է դիմում Նյուտոնի դպրոցական ուսուցիչ Սթոքսը և սկսում նրան համոզել շարունակելու անսովոր ունակություններով օժտված, շնորհալի որդու ուսումը։ Այդ խնդրանքին են միանում քեռի Վիլյամը և Իսահակի գրենտեմյան ծանոթներից մեկը՝ ( դեղագործ Կլարկի ազգականը) Հեմֆրի Բաբինգտոնը, որը Քեմբրիջի Թրինիթի քոլեջի անդամ էր։ Նրանք միացյալ ուժերով, վերջիվերջո հասնում են իրենց ուզածին։ 1661 թվականին Նյուտոնը բարեհաջող ավարտում է դպրոցը և ուղևորվում է շարունակելու կրթությունը Քեմբրիջի համալսարանում։
1.Որ երևույթն է կոչվում դեֆորմացիա
Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի և չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա
2.Դեֆորմացիայի օրինակների քննարկում
Եթե պողպատից պատրաստված զսպանակը սեղմենք, ապա նա կփոխի իր ձևը, այսինքն` կդեֆորմացվի:
3.Որ դեֆորմացիան է կոչվում առաձգական ,որը՝պլաստիկ:Բերել օրինակներ
Առանձնական է կոչվում այն դեֆորմացիան, երբ մարմնի ձևափոքվելուց հետո, մարմինը հետ է գալիս իր դիրքին, պլաստիկը՝ երբ հետ չի գալիս: Օրինակ՝ զսպանակի ձքելը և քանոնի ջարդվելը:
4.Որ ուժն են անվանում ծանրության ուժ
Այն ուժը, որով երկիրը ձգում է մարմիններ կոչվում է ծանրության ուժ
Ծանրության ուժը ուղիղ համեմատական է մարմնի զանգվածին: Որքան մեծ է մարմնի զանգվածը այնքան ծանրության ուժը մեծ է:
6.Որ ուժն են անվանում առաձգական ուժ,և ինչպես է այն ուղղված:
Առանձնականության ուժ են անվանում այն ուժը, երբ ձգման շնորհիվ զսպանակում առաջանում է ուժ: Նրա մոդուլի ուղղությնը միշտ հակառակ է ուղղված մարմնի դեֆորմացիային:
7.Հուկի օրենքի ձևակերպում
Առանձնական դեֆորմացիայի ժամանակ տվյալ մարմնում առաջացած ուժն ուղիղ համեմատական է դեֆորմացիայի չափին:
8.Հուկի օրենքն արտահայտող բանաձևը
Fառ=kx
9.Ինչ կառուցվածք ունի ուժաչափը
Ուժաչափի հիմնական մասը զսպանակ է, որը վերջանում է կեռիկով։ Զսպանակին ամրացված է ցուցիչ։ Երբ զսպանակի կեռիկի վրա ուժ է ազդում, այն սահում է ուժաչափի հենքին ամրացված սանդղակի վրայով և ցույց է տալիս ուժի համապատասխան արժեքը։
22․02-26․02
Նախագծեր՝Ֆիզիկական երևույթները կյանքում։ՈՒժեր
«Միջառարկայական՝ Նյութերի մաքրության որոշում»
Թեման.Ուժ:Տիեզերական ձգողության ուժ:Ծանրության ուժ:Կարդալ և ծանոթանալ
Դասարանում քննարկվող հարցեր.
1.Ինչ է բնութագրում ուժը:
2.Որ ուժն է կոչվում 1նյուտոն(1Ն):- 1 Ն = 1 կգ . մ/վ² Միավորների ՄՀ-ում ուժի միավորը մեկ նյուտոնն է (1 Ն)։ 1 Ն -ն այն ուժն է, որը 1 կգ զանգվածով մարմնի արագությունը 1վ -ում փոխում է 1մ/վ -ով։
3.Ինչպիսի մեծություն է ուժը:-Ուժ կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որի միջոցով նկարագրում են մարմինների փոխազդեցությունը:
4.Որ ֆիզիկական մեծություններն են վեկտորական,և որոնք՝սկալյար-
5.Ուժի ազդեցության արդյունքը ինչ մեծություններից է կախված-
6.Որ մարմիններն են փոխազդում տիեզերական փոխազդեցության ուժերով-Դեպի վեր նետված կամ ձեռքից բաց թողած մարմինները վայր են ընկնում։ Նշանակում ՝է, որ նրանց վրա ազդում է դեպի ներքև ընկած ուժը, երկրի ձգողության գրավիտացիոն ուժը։
7.Ինչից է կախված տիեզերական ձգողության ուժը- Երկրի ձգողական ուժով է, որ պահում է մակերևույթին, գետերը, լճերը, ծովերը օվկիանոսները
8.Ինչ բանաձևով է որոշվում ծանրության ուժը-
Խնդիրների լուծում Վ.Ի.Լուկաշիկի
225. m1= 21տ
v2=19մ3
p=2600 4գ/p3
m-?
———————————-
ρ=m/v
m2=S*V2
m=p*v
p=2600 4գ/p3
=49400կգ=49,4 + 60,4տ
բ/ V=250*120*60մմ=0,25,0,12,0,0 6մ
m=3տ
p=1800 կգ/մ3