-Սարգսյան Լաուրա —

1. Չարենցի ամենահայտնի բանաստեղծություններից ընտրիր տրիոլետները։
2. Կարդա՛ գազել բանաստեղծական կայուն ձեւի մասին։ Չարենցի բանաստեղծություններից գտիր գազելները։
3. Կարդա «Տաղարան» շարքի բանաստեղծությունները.
   Ինչքան որ հուր կա իմ սրտում — բոլորը քեզ
   Ամռան անուշ, հուրհրատող տո՛թ ես ջան
   Երազ տեսա, Սայաթ-Նովեն մոտս էկավ սազը ձեռին
   Աշուղ Սայաթ-Նովի նման՝ ես երգ ու տաղ պիտի ասեմ
   Էլի գարուն կգա, կբացվի վարդը
   Երբ էս հին աշխարհը մտա ես տաղով, սազով — քամանչով
   Հայաստանին (Հազար ու մի վերք ես տեսել — էլի՛ կտեսնես)
   Ես իմ անուշ Հայաստանի
    «Հայաստանին»
   «Ինչքան որ հուր կա իմ սրտում» 
   «Ամռան անուշ, հուրհրատող տոթ ես, ջան»
4. Ծանոթացիր Սայաթ-Նովայի այս բանաստեղծությանը , նաև «Դուն էն գլխեն իմաստուն իս» և «Աշխարհս մե փանջարա է» բանաստեղծություններին։
5. Տեղեկություններ գտիր Սայաթ-Նովայի մասին։
   • Սայաթ-Նովա Սայաթ-Նովա, ուշ միջնադարի հայ բանաստեղծ-աշուղ, ժողովրդական-աշուղական նոր դպրոցի՝ արևելյան ձևի հիմնադիր։ Սայաթ-Նովայի կյանքը ավելի քան 150 տարի եղել է գրականագետների, լեզվաբանների, պատմաբանների և փիլիսոփաների բանավեճերի առարկան։ 
   • Ծննդյան ամսաթիվը՝ 14 հունիսի, 1712 թ.
   • Ծննդավայրը՝ Թբիլիսի, Վրաստան
   • Մահացել է՝ 1795, Հաղպատ
6. Համեմատի՛ր Սայաթ-Նովայի բանաստեղծությունները Չարենցի «Տաղարանի»-ից կարդացածդ բանաստեղծությունների հետ։
   • Սայաթ-Նովայի բանաստեղծությունը ես այդքան էլ չեմ նմանեցնում Չարենցի բանաստեղծություններին։ Իմ կարծիքով Սայաթ-Նովայի մոտ երաժշտությունը գրելը ավելի լավ է ստացվում: Չարենցի բանաստեղծությունների իմաստը ավելի հասկանալի է, քան Սայաթ-Նովայինը։ Սայաթ-Նովան գրել էր սիրո մասին, իսկ Չարենցը Սայաթ-Նովայի հայրենիքի, իր կյանքի և ընդհանուր կյանքի մասին։
7. Գտիր այս բանաստեղծություններում բանաստեղծական քեզ ծնոթ կայուն ձևերը (սոնետ, տրիոլետ, գազել, քառյակ և այլն)։
8. Տպավորություններդ գրառիր Չարենցի «Տաղարան» շարքի շուրջ։

Op art is short for ‘optical art’. The word optical is used to describe things that relate to how we see. Have you seen an optical Illusion before? Op art works in a similar way. Artists use shapes, colours and patterns in special ways to create images that look as if they are moving or blurring. Op art started in the 1960s and the painting above is by Bridget Riley who is one of the main op artists.

Օփ արվեստը դա «օպտիկական արվեստ» բառի կրճատ տարբերակն է: Օպտիկական բառն օգտագործվում է նկարագրելու բաներ, որոնք վերաբերում են մեր տեսածին: Օրինակ պատրանքին: Նույն կերպ է աշխատում օպերային արվեստը: Նկարիչները հատուկ օգտագործում են ձևեր, գույներ և նախշեր՝ պատկերներ ստեղծելու համար, որոնք թվում է, թե շարժվող կամ լղոզված են: Օպերային արվեստը սկսվել է 1960-ականներին, իսկ վերևում գտնվող նկարը Բրիջիթ Ռայլիի կողմից է, ով գլխավոր օպերային արտիստներից մեկն է:

What shapes can you see in this picture? It is by an op artist called Victor Vasarely.

Bridget Riley, Victor Vasarely and another artist called Jesus Rafael Soto were three of the most important op artists.

Ի՞նչ ձևեր կարող եք տեսնել այս նկարում: Այն Վիկտոր Վազարելի անունով օպերային արտիստի հեղինակն է:

Բրիջիթ Ռայլին, Վիկտոր Վազարելին և մեկ այլ նկարիչ, որը կոչվում է Հիսուս Ռաֆայել Սոտո, ամենակարևոր օպերային արտիստներից երեքն էին:

Look at the way shapes, colours and light and dark shades are used in these op artworks to change the way 2D images appear. How do you feel when you look at these pictures?

Տեսեք, թե ինչպես են ձևերը, գույները և բաց ու մուգ երանգները օգտագործվում այս օպերացիոն աշխատանքների մեջ՝ փոխելու 2D պատկերների տեսքը: Ինչ եք զգում, երբ նայում եք այս նկարներին:

There are also some abstract artists who don’t always make op artworks but sometimes slip into it. This picture by Frank Stella uses bright and jazzy colours that create a buzzy effect on our eyes. How different would it look if it was just black and white?

Կան նաև աբստրակտ նկարիչներ, որոնք միշտ չէ, որ օպերային ստեղծագործություններ են անում, բայց երբեմն սխալվում են դրանց մեջ: Ֆրենկ Ստելլայի այս նկարում օգտագործված են վառ և ջազային գույներ, որոնք մեր աչքերի վրա վառ ազդեցություն են ստեղծում: Որքան տարբեր կլիներ այն, եթե այն պարզապես սև ու սպիտակ լիներ:

Some op artists made artworks that don’t just look as if they are moving – they actually ARE moving! Art that moves is sometimes called kinetic art.

The artwork above is by an artist called Julio Le Parc who often created mobiles. To make this work he has hung lots of tiny bits of metal onto almost invisible suspended threads. These bits of metal jiggle and move slightly with any breeze, and their shadows on the white background also jiggle and move. Can you see the shadows?

How do you think this artwork would move in a gallery?

Որոշ օպերատորներ ստեղծել են արվեստի գործեր, որոնք ոչ միայն թվում են շարժվող , այլ իրական կյանքում շարժվում են: Շարժվող արվեստը երբեմն կոչվում է կինետիկ արվեստ:

Վերևում գտնվող նկարը Խուլիո Լե Պարկի անունով նկարիչն է, ով հաճախ բջջայիններ էր ստեղծում: Այս աշխատանքը պատրաստելու համար նա մետաղի շատ մանր կտորներ է կախել գրեթե անտեսանելի կախված թելերի վրա: Մետաղական այս կտորները ցնցվում են և մի փոքր շարժվում ցանկացած զեփյուռով, իսկ սպիտակ ֆոնի վրա նրանց ստվերները նույնպես շարժվում են և շարժվում: Կարո՞ղ եք տեսնել ստվերները:

Ի՞նչ եք կարծում, ինչպե՞ս կշարժվեր այս արվեստի գործը պատկերասրահում:

Կարդում ենք Չարենց
Չարենցի ամենահայտնի բանաստեղծություններից ընտրիր տրիոլետները։
Չարենցի ամենահայտնի բանաստեղծությունները.
Գիտե՞ք, որ գարուն է արդեն , Երգում է  ծովը, դաշտը, հովը , Ես անդարձ Ձեզ սիրել եմ , Գարունը սիրտ է հուզում, Կյանքը — երգի, երկնքի՜ պես անհո՜ւն, անհո՜ւն,  Հիմա հիշում եմ բոլոր…, Հեռացումի խոսքեր, Տաղ անձնական , Մորս համար գազել, Դու իմ գարնան առավոտ և այլն։

Կարդա՛ գազել բանաստեղծական կայուն ձեւի մասին։ Չարենցի բանաստեղծություններից գտիր գազելները
Հաջորդ դասի համար

1. Վերհիշիր՝ ինչ է ռուբային, դրա արտահայտությունները հայ գրականության մեջ։ Կարդա Չարենցի Ռուբայաթ շարքը, համեմատիր դրանք մինչ այս կարդացածներիդ հետ։ Մեկնաբանություն գրիր Չարենցի ռուբայիների մասի
   • Ռուբայաթի պարսկա-արաբական պոեզիայում քառատող ավարտուն բանաստեղծություն է, առավելապես խոհական-փիլիսոփայական բնույթի։ Դասական քառյակի մեջ հանգավորվում են առաջին, երկրորդ և չորրորդ տողերը, իսկ երրորդը մնում է ամուրի՝ անհամգ։
   • Ես նմանեցնում եմ Խայամ և Խաղանի ռուբայիները միմյանց, որովհետև երկուսում էլ իրենց գործով, կամ բերած օրինակով ընթերցողին խրատ են տալի, կյանքի, մարդկանց, փոխհարաբերությունների և ընդհանրապես ինչ-որ տեղի է ունենում ամեն բանի մասին։ Չեմ կարող ասել, թե ինչն է հուշում ինձ, բայց ամեն դեպքում Չարենցի ռուբայիները տարբերվում են, դրանք կարդալիս, ես հասկանում եմ, որ գրողը հայ է, Չարենցի ձեռագիրը կա, զուտ գրելաոճն է տարբերվում։ 

Մարտի 8-ը սովորաբար նշվում է որպես Կանանց միջազգային օր։ Շատ երկրներում մարտի 8-ը տոն է, երբ կանայք ծաղիկներ, նվերներ և շնորհավորանքներ են ստանում տղամարդկանցից, գործընկերներից, ընկերներից և ընտանիքից: Մարտի 8-ը նշում է կանանց դերն ու նրանց տեղը հասարակության մեջ ընդգծելով նրանց ուժը, տաղանդը և ազդեցությունը: Չէ ՝ որ առանց կանանց և աղջիկների այդքան էլ գույներով լի ՝ չէր լինի կյանքը: Այդ օրվա հետ կապված մի շարք երկրներում կանանց համար հավասարության և արդարության հասնելու նպատակով նախատեսված գործողությունների և միջոցառումներ են անում: Նաև մարտի 8-ի տոնակատարությունները օգտագործում են ինչպես բոլորիդ հայտնի ավանդույթ դարձած սովորությունները օրինակ՝ ծաղիկներ նվիրելը : Ես կարծում եմ այդ ծաղիկները կամ նվերները անիմաստ չeն չէ՝ որ դրանք ուշադրության և հոգատարության դրսևորելու մի ձև է: Իհարկե բացի նվերներից պետք է՝ վերաբերմունքով էլ ցույց տալ ամեն բան:

Մի իմաստունի հարցրին.
-Ինչու՞ են աղքատներն ավելի հյուրասեր և քիչ ժլատ, քան հարուստները:
-Նայիր պատուհանից: Ի՞նչ ես տեսնում:
-Տեսնում եմ, թե ինչպես են երեխաները խաղում բակում:
-Իսկ հիմա հայելու մեջ նայիր: Իսկ այնտեղ ի՞նչ ես դու տեսնում:
-Ինքս ինձ…
-Տեսնու՞մ ես, և՛ պատուհանը, և՛ հայելին ապակուց են, բայց բավական է մի փոքր արծաթ ավելացնես ապակու մեջ, և սկսում ես տեսնել միայն ինքդ քեզ…

1. Դուրս գրիր քեզ անծանոթ բառերը, գտիր դրանց բացատրությունը (աշխատանք բառարանով)
2. Քանի՞ հոգի են խոսում այս առակի մեջ։ Մեկ մարդ է խոսում
3. Ո՞վ է ասում «Նայիր պատուհանից։ Ի՞նչ ես տեսնում»։ Ես կարծում եմ, որ դա մարդու ներքին ձայն է մարդը ինքը իր մեջ վերլուծում է և խոսում:
4. Ո՞վ է այս առակի հեղինակը։ Օմար Խայամ
5. Երեխաները խաղում են։ նախադասությանը բառեր ավելացրու, որոնք տրված հարցերի պատաստանները լինեն.
   ա) Ո՞ւմ երեխաները, բ) ո՞ր երեխաները, գ) ե՞րբ են խաղում, դ) որտե՞ղ են խաղում, ե) ինչո՞վ են խաղում։

1. Կարդա կանանց տոնի մասին տեսակետդ։ Հիմնավորումներդ ընդգծիր։
   • Իմ տեսակետը
2. Մի անգամ էլ դիտիր այս գովազդային տեսանյութը, փորձիր որոշել՝
   -որ տարիքի մարդկանց է ուղղված այս գովազդը —ես կարծում եմ, որ բոլոր տարիքակից մարդկանց վերաբերվում է:
3. —Էլ ի՞նչ է «ասվում» այս գովազդում բացի «Գնե՛ք Grand Cendy-ի պաղպաղակները» առաջարկից։
   -ինչն է գնահատելի համարում գովազդի հեղինակը — Մանկությունը պատանեկությունը ինչ-որ տեղ նաև ժամանակը: Երբ փոքր ես դու ժամանակին ուշադրություն չես դարձնում և ավելի հասարակա բաներ ես արժեքավորում ավելի անհոգ ես : Իսկ պաղպաղակը նմանեցնում են մանկության հետ չէ որ՝ յուրաքանչյուրս մեր մանկությունը շատ լավ և քաղցր հուշերով ենք հշում հատակպես մեծահասակները :
   
   —ինչ թերոււթյուններ ունի այս գովազդը։ — թերություն չեմ տեսնում

Քո սիրելի առօրյա իրի համար գովազդ պատրաստիր այնպես, որ
-գրավիչ դարձնես գովազդի դիտումը (կամ ունկնդրումը)
-հղում անես նաև մարդկակնց համար կարևոր բաների
-թիրախավորես մարդկանց ավելի լայն շրջանակ։

1. Գովազդդ տեղադրիր քո բլոգում։

Հատուկ

Կարդում ենք Վահան Տերյան

1. Ներկայացրու տեսակետդ Տերյանի արդեն կարդացածդ բանաստեղծությունների շուրջ (նաև ասոցիատիվ ընկալումդ)։
2. Ներկայացրու Տերյանի բանաստեղծություններում քեզ հանդիպած օքսիմորոնները։ Մեկնաբանիր՝ ինչ են դրանք տալիս ստեղծագործությանը։
3. Բանաստեղծական կայուն ձև՝ տրիոլետ։
4. Առաջադրանք՝
   Գտիր Տերյանի բանաստեղծություններում տրոլետներ։
   Մեկնաանիր տրիոլետի ձևի և մտքի համադրումը։
   Փորձիր տրիոլետ կառուցել քո նախընտրած թեմայով։

Տրիոլետը բանաստեղծության կառուցման կայուն ձև է, որը բաղկացած է ութ տողից։ Տրիոլետի առաջին տողը նույնությամբ կրկնվում է իբրև չորրորդ և յոթերորդ տողեր, իսկ երկրորդ տողը՝ իբրև ութերորդ տող։ Համապատասխանաբար բանաստեղծությունը ունի ընդամենը երկու հանգ, որոնք կրկնվում են չորսական անգամ։

Վահան Տերյանի տրիոլետներից են՝

«Հուր ես հագել հրեղենըդ»
«Նետում ես ոսկի նետերըդ»
«Խոր են քո հուր աչքերը»
«Հրով արթնացած սիրտըս»
«Այնպես օրորուն է քայլըդ»
«Դիր քո կնիքը սրտում իմ»
«Չեմ տա երբեք անունըդ»
«Տեսա երազ մի վառ»
«Ես չեմ հոգնել սիրելուց, և երգերից և ցավից»