Հեծանիվի Մասին

Հեծանիվի Մասին

տեղեկությունը վերցրել եմ-https://www.iammedia.am/hy/post/How-the-invention-of-the-bicycle-became-a-means-of-protecting-womens-rights

Հեծանիվ (velocipede) բառն առաջացել է լատիներեն velox «արագ» և pes «ոտք» բառերից: Այն հայտնաբերել է գերմանացի պրոֆեսոր բարոն Կարլ ֆոն Դրեզը 1817 թ.: Սկզբնական շրջանում հեծանիվը երկանիվ ինքնագլոր էր առանց ոտնակների, ուներ ղեկ ու փայտյա կմախք և ընդհանուր առմամբ նման էր հեծանիվի:

Առաջին հեծանիվը, որ նման է այժմ օգտագործվողներին, ստեղծել է անգլիացի գյուտարար Ջոն Ստարլին 1884 թ.: Այն կոչվում էր Rover` «Թափառական»: Այն ուներ հավասար չափսի անիվներ, հետևի անիվի շղթայական փոխանցում և վարորդի նստատեղ անիվների մեջտեղում:

Հեծանիվները կատարելագործվեցին հատկապես XX դարի երկրորդ կեսին: 1974 թ. սկսվեց տիտանի կորպուսով հեծանիվների մասսայական արտադրությունը, 1975 թվից մոդայիկ դարձան ածխապլաստիկե հեծանիվները, որ ավելի թեթև ու ամուր էին: 1983 թ. ստեղծվեց համակարգիչ հեծանիվների համար, իսկ 1990 – ականների սկզբից տարածում գտավ արագությունների փոխանցման ինդեքսային համակարգը:

Հեծանիվների արտադրությունը հսկայական դեր խաղաց փոխադրության այլ միջոցների, առաջին հերթին ավտոմոբիլների ու ինքնաթիռների տեխնիկական բազայի ստեղծման համար, սակայն քչերը գիտեն, որ հեծանիվը դրական դեր խաղաց կանանց իրավահավասարության համար պայքարում: Հեծանիվի շնորհիվ մոդայիկ դարձան կանացի տաբատները, որ օգնեցին կանանց ազատվելու կորսետներից և այլ ճնշիչ հագուստներից: Ահա ինչպես է արտահայտվում այդ մասին ամերիկյան կանանց իրավունքների պայքարի նշանավոր ջատագով Սյուզան Էնտոնին New York World պարբերականին տված հարցազրույցում, 1896 թվականին.

«Ես կարծում եմ, որ կանանց իրավունքների համար հեծանիվն ավելի շատ բան է արել, քան մնացած բոլորը միասին վերցրած: Այն կնոջը տալիս է ազատության ու անկախության զգացողություն: Ամեն անգամ սիրտս անսահման ուախությամբ է լցվում, երբ տեսնում եմ կնոջը հեծանիվի վրա: Դա ազատ ու անկախ կնոջ կերպար է մեր երկրում»։

Այսպես՝ հեծանիվի գյուտը նպաստեց կանանց իրավունքների պաշտպանությանն ու նրանց իրավունքների ամրապնդմանը։